تمامی این پایگاه های علمی از چند فاکتور برای رتبه بندی ژورنال های نمایه شده استفاده می کنند یکی از این فاکتورها اچ ایندکس (H-Index) است. همانطور که در مقالات پیشین گفته شد این شاخص علاوه بر رتبه بندی ژورنال ها در زمینه رتبه بندی نویسندگان نیز کاربرد دارد. بر اساس تعریف اچ ایندکس (H-Index)، تعداد ارجاعات به یک مقاله به نسبت تعداد مقالات چاپ شده از یک نویسنده نشان دهنده شاخص اچ ایندکس او خواهد بود و همین موضوع برای ژورنال ها نیز صادق صادق است.

به زبان ساده تر ژورنال هایی که اچ ایندکس (H-Index) بالاتری دارند یعنی تعداد ارجاعات به مقالات آنها بالاتر است. یعنی مقالاتی که در این ژورنال ها به چاپ می رسند به احتمال بسیار زیاد از کیفیت و اعتبار بالاتری برخوردار هستند. یکی دیگر از شاخص های بسیار مهم، ماتریکس CiteScore است. این شاخص که به تازگی توسط الزویر (Elsevier) در سال 2016 ارائه شده به نوعی رقیبی برای ایمپکت فاکتور است و به تقسیم استنادها در سه سال اخیر تاکید دارد.

برای مثال سایت اسکور یک ژورنال در سال 2015 عدد 20 است. سایت اسکور اینگونه محاسبه می شود که تعداد استنادها در سال های 2012، 2013، و 2014 استخراج شده و بر تعداد مقالات این ژورنال در سال های مذکور تقسیم می شود. اما شاخص دیگر برای رتبه بندی ژورنال های بین المللی استفاده از SNIP است.

این شاخص به نوعی مشابه ضریب تاثیر است اما بر اساس منابع تعدیل شده است. این شاخص توسط پایگاه علمی اسکوپوس معرفی شد و در حال حاضر توسط طیف وسیعی از پایگاه های رتبه بندی ژورنال مورد استفاده قرار می گیرد. شاخص اسنیپ (SNIP) تعداد ارجاعات در یک ژورنال را به تعداد مقالات به چاپ رسیده تقسیم می کند با این تفاوت که تمرکز آن بر روی یک بازه سه ساله بوده در حوزه خاصی از علوم این کار را انجام می دهد. اما رتبه بندی ژورنال های داخلی تا حدی متفاوت است.

ژورنال های داخلی بر اساس میزان کیفیت و درجه علمی آنها به سه دسته کلی (1) علمی-پژوهشی، (2) علمی-ترویجی و (3) علمی-تخصصی دسته بندی می شوند. تمامی ژورنال های داخلی زیر نظر سه پایگاه یا موسسه قرار می گیرند که وظیفه بررسی کیفیت و رتبه بندی ژورنال های داخلی را دارد. این سه نهاد عمده عبارتند از (1) وزارت علوم، تحقیقات و فناوری اطلاعات، (2) حوزه علمیه و (3) وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی.

به طور کلی ژورنال های علمی-پژوهشی که بالاترین سطح کیفیت و اعتبار را در میان مجلات داخلی دارند زیر نظر هر سه این نهادها فعالیت میکنند و به ژورنال های وزارتین معروف هستند.

همانطور که از اسم مجلات مشخص است، ژورنال های علمی-پژوهشی به بررسی یک موضوع به صورت ساختار یافته و نظامند در قالب تحقیق علمی می پردازند اما مجلات علمی-ترویجی با هدف ترویج و گسترش دانش در یک حوزه خاص شکل گرفته اند و بیشتر مقالات به چاپ رسیده در آنها فاقد ابزارهایی مانند گردآوری داده، تحلیل آماری، آزمایش و غیره است و بر روی ادبیات موضوع تمرکز دارد.

ژورنال های علمی-تخصصی نیز از پایین ترین سطح علمی برخوردار بوده و معمولا توسط یک نهاد، یک موسسه آموزشی و یا یک شرکت تهیه و اداره می شوند تا مقالات و گزارشات عمومی را پوشش دهند. حال که با تمامی جنبه های رتبه بندی ژورنال های بین المللی و داخلی آشنا شدید نوبت به آن رسیده است که شما را آخرین موضوع در زمینه رتبه بندی ژورنال های بین المللی آشنا کنیم.

شاید این سوال برای شما ایجاد شده باشد که تفاوت رتبه بندی بر اساس Q1 تا Q4 چگونه است و اصلا این رتبه بندی به چه معناست؟ واژه Q در اصل از ابتدای کلمه Quartile گرفته شده است و بدین معناست که تمامی ژورنال ها در حوزه تخصصی خودشان در 4 دسته کلی دسته بندی می شوند.

به معنای دیگر ژورنال های تخصصی حوزه شیمی یک دسته بندی Q1 تا Q4 مخصوص به خودشان دارند و ژورنال های حوزه محیط زیست یا مدیریت نیز یک دسته بندی Q1 تا Q4 مخصوص به خودشان. بنابراین یک فاکتور جامع نیست و رتبه بندی ها در هر حوزه علمی متفاوت است. برای مثال یک ژورنال در حوزه مهندسی الکترونیک ممکن است با ضریب تاثیر 2.36 جزء مجلات Q1 باشد ولی یک ژورنال مدیریت با همین ضریب تاثیر جزء مجلات Q4 در حوزه خودش باشد.

مجلات Q1 جزء 25 درصد اول دسته بندی ژورنال هستند، Q2 بین 25 تا 50 درصد میانی، Q3 بین 50 تا 75 پایانی و Q4 جزء آخرین دسته بندی یک گروه هستند. بنابراین ژورنال هایی که جزء Q1 یا Q2 در هر حوزه علمی هستند از سطح علمی و اعتبار بالاتری نسبت به سایر مجلات همگروه برخوردارند. چاپ مقاله در این ژورنال ها می تواند شانس شما را برای پذیرش تحصیلی، تقویت رزومه، کسب یک موقعیت شغلی بهتر و ارتقای رتبه آکادمیک بسیار بالاتر ببرد.

دو وب سایت که می توانیم با مراجعه به آنها و انجام تنظیمات و یا وارد کردن کلید واژه هایی در مورد تحقیق و یا حوزه ی تحقیقاتی خودمان فهرست رتبه بندی شده ی نشریات را ملاحظه کنیم.

1-eigenfactor.org

2-scimagojr.com

https://www.goftino.com/c/V8gUw6

گفتگوی بر خط (آنلاین)-همین الان سفارش دهید